Giriş :
Uluslararası pazarlarda
faaliyette bulunmanın en eski ve geleneksel yolu olan ihracat, mal ve hizmetlerin
ulusal sınırların dışına sevk edilmesi olarak tanımlanmaktadır. Bir başka ifade
ile ihracat potansiyel müşterilerin yabancı ülke pazarında saptanması, mal
satışının yapılması ve malların tüketiciye ulaştırılması işlemi olarak tanımlanmaktadır. İthalat ise bir malın veya ekonomik değerin
yürürlükteki gümrük mevzuatı ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde fiili
ithalatının yapılması ve ithalat tutarının kambiyo mevzuatı çerçevesinde
ihracatçı ülkeye transfer edilmesi işlemidir.
Yapılan bu ihracat ve
ithalat işlemlerinde maddi varlıkların ticareti söz konusu olmuş ise mutlaka
ürünlerin satıcıdan alıcıya bir noktada teslim edilmesi gerekmektedir. ayrıca
ihracatçı ve ithalatçının karşılıklı olarak nakliye, sigorta ve teslimata dair risk
ve sorumluluklarının da önceden kararlaştırılmış olması gerekmektedir. İşte her
geçen zaman içerisinde artan küresel dış ticaret işlemlerinde alıcı ve
satıcının mal teslimatına ait karşılıklı sorumluklarının standart olarak
düzenlenmesi amacıyla oluşturulmuş kurallara biz dış ticarette teslim şekilleri
diyoruz. bu yazımızda ihracat ve ithalat işlemlerinde kullanılan teslim şekilleri üzerinde duracağız.
Teslim Şekilleri Kavramı
Teslim şekilleri dış
ticaret işlemlerinde maddi bir malın satışında ürünün satıcının deposundan
çıkıp alıcının deposuna girene kadar geçen süreç içerisinde satıcı ve alıcının
sorumluluk, yükümlülük ve risklerini atıfta bulunulan kurallar çerçevesinde
düzenleyen uygulamalar bütünüdür. Biz dış ticarette teslim şekilleri dediğimiz
zaman Dünya genelinde geçerli olan ve INCOTERMS olarak kısaltılmış, İngilizce
(International Commercial Terms) kelimelerinden bazı hecelerin bir araya
getirilmesiyle oluşturulmuş, terimlerdir. INCOTERMS'ler ICC (International
Chamber of Commerce) (Milletlerarası Ticaret Odası) (MTO) tarafından
hazırlanmaktadır.
İlk INCOTERMS seti 1936 yılında basılmıştır. Son INCOTERMS seti ise 2010 yılında yayınlanmış olan INCOTERMS 2010 olarak adlandırılan settir.
Incoterms 2010 kurallarını hangi kurum hazırlamıştır?
Incoterms 2010 kurallarını ICC hazırlamıştır. ICC INCOTERMS 2010 kurallarına ek olarak UCP 600 - akreditif kuralları, ISBP 745 - uluslararası bankacılık uygulaması gibi pek çok referans kuralın da hazırlayıcısı konumundadır. unutulmamalıdır ki ICC bir devlet organizasyonu değildir. ICC özel sektör temsilcilerinin oluşturmuş olduğu kar amacı gütmeyen uluslararası bir kurumdur.
Incoterms 2010 kuralları hangi tarihte yürürlüğe girmiştir?
Incoterms 2010 kuralları 01.Ocak.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Incoterms 2010 kuralları tarafların karşılıklı anlaşması ile kullanılabilecek olan kurallardır. Bu yüzden kullanılacak olan teslim şeklinin mutlaka uluslararası satış sözleşmesinde atıf yapılarak kullanılması gerekmektedir.
Incoterms 2010 kurallarından önce yürürlükte olan kurallar Incoterms 2000 kurallarıydı. Hali hazırda hem Incoterms 2010 hem de Incoterms 2000 dış ticaret işlemlerinde kullanılabileceği için yapılacak olan atıfta kullanılmak istenilen kuralın revizyon tarihine de mutlaka yer verilmelidir.
Örneğin FOB IZMIR PORT, IZMIR, TURKEY INCOTERMS 2010, CIF HAMBURG PORT, HAMBURG, GERMANY INCOTERMS 2010 vb...
Dış ticarette teslim şekillerinde en çok yapılan yanlışlar nelerdir?
Sanırım uluslararası
ticarette en sık yapılan yanışlar dış ticarette teslim şekilleri kısmında yer
almaktadır. örneğin bir firma akreditifli ödemede bir yanlış yapınca bir daha
akreditifli ödeme ile çalışmamayı tercih etmektedir. Oysa ki teslim
şekillerinde yapılan yanlışlar bir düzeltici faaliyete tabi tutulmadığı için sürekli
tekrarlanmaktadır. sürekli tekrarlanan yanlışlar ise zamanla sektör pratiğine
dönüşmekte ve aslen yanlış olan bir uygulama sektör doğrusuna dönüşmektedir.
gelelim teslim şekilleri ile ilgili olarak en çok karşılaştığım yanlış
uygulamalara,
- Teslim şekillerini hatalı taşıma yöntemleri ile kullanmak : Teslim şekillerini hatalı taşıma yöntemleri ile kullanmak sanırım en sık yapılan hataların başında gelmektedir. Şimdi size "CIF Tokyo Airport, Tokyo, Japan, Incoterms 2010" diye yapılan atıftaki hata nedir desem pek çok kişi bu atıfın doğru olduğunu söyleyecektir. Oysa ki Incoterms 2010 kurallarına göre CIF teslim şekli sadece denizyolu taşımalarında kullanılabilir. Dolayısı ile bizim yukarıdaki gibi CIF teslim şeklini havayolu taşımalarında kullanma şansımız yok. Kullanmamız durumunda ise olası anlaşmazlık durumunda işlerin karışacağını hesaba katmamız gerekmektedir.
- Amaca uygun olmayan teslim şekli kullanımı : Örneğin Ex Works teslim şeklinde Incoterms 2010 kurallarına göre ihracat ve ithalat gümrük işlemlerini alıcı yapmaktadır. Oysa biz biliyoruz ki Ex Works adı altında yapılan ihracatların %100'ünde gümrük işlemlerini Türkiye'deki satıcılar yapmaktadır. Dolayısı ile bu durumda teslim şekli amacına uygun olarak kullanılmamış olmaktadır.