Uluslararası ticarette malın satıcıdan alıcıya teslim süreci, risklerin ve maliyetlerin taraflar arasında nasıl paylaşılacağını belirleyen Incoterms 2020 kuralları ile düzenlenir.
Incoterms 2020'de yer alan 11 farklı teslim şekli, temel olarak taşıma yöntemlerine göre iki ana grup halinde sınıflandırılmıştır.
Bu sınıflandırma, dış ticaret profesyonellerinin doğru teslim şeklini seçmelerine yardımcı olur.
1. Tüm Taşıma Türleri İçin Geçerli Teslim Şekilleri
Incoterms 2020'de yer alan teslim şekillerinin ilk ve daha geniş grubu, tek bir taşıma türüyle sınırlı olmayıp, tüm taşıma türleri (çok modlu taşıma dahil) için kullanılabilen kuralları içerir.
Bu gruptaki teslim şekilleri şunlardır:
- EXW (Ex Works): Satıcının işletmesinde, alıcının tüm sorumluluğu ve riskleri alarak malı teslim alması.
- FCA (Free Carrier): Malların satıcı tarafından, belirlenen bir noktada, alıcı tarafından belirlenen taşıyıcıya teslim edilmesi.
- CPT (Carriage Paid To): Satıcı navlun bedelini belirlenen varış yerine kadar öder, ancak mallarla ilgili risk taşıyıcıya teslim edildiğinde alıcıya geçer.
- CIP (Carriage and Insurance Paid To): CPT'ye ek olarak, satıcı navlun ve nakliyat sigortası bedelini belirlenen varış yerine kadar öder, ancak mallarla ilgili risk taşıyıcıya teslim edildiğinde alıcıya geçer.
- DAP (Delivered at Place): Malların belirlenen varış noktasında, taşıma aracından boşaltılmaya hazır durumda, ancak gümrük işlemleri yapılmamış şekilde teslim edilmesi.
- DPU (Delivered at Place Unloaded): DAP'a ek olarak, varış noktasında malların taşıma aracından boşaltılması sorumluluğu da satıcıya aittir.
- DDP (Delivered Duty Paid): Malların belirlenen varış noktasında, ithalat gümrük işlemleri tamamlanmış ve vergilendirilmiş olarak alıcıya teslim edilmesi; tüm masraf ve risk satıcıya aittir.
2. Sadece Denizyolu ve İç Suyolu Taşımacılığı İçin Geçerli Teslim Şekilleri
Incoterms 2020'nin ikinci grubu ise, yapısı gereği sadece denizyolu ve iç suyolu taşımacılığı için kullanılabilen teslim şekillerini içerir. Bu gruptaki teslim şekilleri şunlardır:
- FAS (Free Alongside Ship): Malların belirlenen yükleme limanında, alıcı tarafından belirlenen geminin yanına (rıhtım veya mavnaya) teslim edilmesi.
- FOB (Free on Board): Malların belirlenen yükleme limanında gemiye yüklendiğinde, malla ilgili risk ve masrafların alıcıya geçtiği teslim şekli.
- CFR (Cost and Freight): Satıcı navlun bedelini belirlenen varış limanına kadar öder, ancak malla ilgili risk yükleme limanında gemiye yüklendiğinde alıcıya geçer. Sigorta sorumluluğu alıcıdadır.
- CIF (Cost, Insurance and Freight): CFR'ye ek olarak, satıcı nakliyat sigortasını da yaptırır, ancak malla ilgili risk yükleme limanında gemiye yüklendiğinde alıcıya geçer.
Incoterms 2020 Kullanım Örnekleri
Incoterms 2020 teslim şekillerinin uluslararası satış sözleşmelerinde nasıl belirtildiğine dair örnekler:
- "FOB Istanbul Ambarli Seaport, Turkey Incoterms 2020"
- "DDP 28217 Bremen, Germany Incoterms 2020"
Sonuç: Doğru Sınıflandırmanın Önemi
Bu sınıflandırmayı doğru anlamak, dış ticaret sözleşmelerinde uygun teslim şeklini seçmek ve tarafların sorumluluklarını net bir şekilde belirlemek açısından büyük önem taşır.
Her teslim şeklinin kendine özgü risk ve maliyet dağılımı olduğundan, taşıma yöntemine uygun seçilen teslim şekli, olası anlaşmazlıkların önüne geçilmesinde ve ticari işlemin başarılı bir şekilde tamamlanmasında kritik rol oynar.