Uluslararası ticarette alıcı ve satıcının sorumluluklarını belirleyen Incoterms kuralları, işlemlerin sorunsuz ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.
Incoterms 2020 kapsamında yer alan EXW (Ex Works) teslim şekli, uluslararası satış sözleşmelerinde sıklıkla kullanılan ve satıcı için en az sorumluluk yükleyen teslim şekillerinden biridir.
Türkçe'de "Ticari İşletmede Teslim" olarak adlandırılan bu teslim şeklinde satıcının yükümlülüğü, malları kendi fabrikası, atölyesi veya üzerinde anlaşılan başka bir ismen belirlenmiş noktada (örneğin deposunda), ihracat gümrükleme işlemleri yapılmamış ve herhangi bir taşıma aracına yüklenmemiş halde alıcıya teslim etmektir.
EXW (Ex Works) Teslim Şeklinin Temel Özellikleri
EXW Teslim Şeklinin temel özellikleri ve işleyişi şöyledir:
- İhracatçı (satıcı), sözleşmede önceden tespit edilen tarihte malları kararlaştırılan teslim yerinde (kendi işletmesi veya belirlediği başka bir nokta) ithalatçının (alıcının) emrine hazır tutar ve alıcıyı bu konuda bilgilendirir.
- İthalatçı (alıcı), malları bu teslim yerinden bizzat veya atadığı bir taşıyıcı aracılığıyla alır.
- Malların ihracı için gerekli tüm işlemleri ve belgeleri hazırlamak (ihracat gümrükleme dahil) alıcının sorumluluğundadır. Alıcı, kendi ülkesine ithalat gümrüklemesini de gerçekleştirir.
- Ürünlerin satıcının işletmesinde veya alıcının deposunda gibi belirlenen teslim noktasında alıcıya fiilen teslim edilmesiyle beraber, ürünlerle ilgili bütün masraflar ve riskler ihracatçıdan ithalatçıya geçer.
EXW Teslim Şeklinde Satıcının Sorumlulukları
EXW Teslim Şeklinde Satıcının Sorumlulukları oldukça sınırlıdır ve temel olarak malları teslimata hazır hale getirmekten ibarettir:
- İhracatçı, satış sözleşmesinde belirlenen şartlara uygun emtiayı hazırlayarak, sözleşmede belirtilen tarih veya süre içerisinde yine sözleşmede belirtilen noktada (Fabrikası, deposu vb.) ürünleri ithalatçının emrine hazır bulundurur.
- Ürünlerin sevk edilmeye hazır olduğuna dair ithalatçıya gerekli bilgilendirmeyi yapar.
- Alıcının talep etmesi üzerine, ithalatçının ihracat ile ilgili belgeleri temin edebilmesi için yardımcı olabilir.
- İthalatçının talep etmesi üzerine, tüm masraf ve risk ithalatçıya ait olmak şartı ile ihracat lisansı veya benzeri bir resmi belgenin temini için ithalatçıya yardımcı olabilir, ancak bu bir yükümlülük değildir.
EXW Teslim Şeklinde Alıcının Sorumlulukları
EXW Teslim Şeklinde Alıcının Sorumlulukları ise satıcıya kıyasla çok daha fazladır ve işlemdeki ana yükümlülükler alıcıya aittir:
- Satış sözleşmesinin koşullarında saptandığı üzere mal bedelini öder.
- Oluşabilecek bütün masraflar ve riskler kendi üzerinde olmak koşulu ile hem ihracat hem de ithalat işlemleri için gerekli olan ve olabilecek bütün gümrük belgelerini ve ticarî belgeleri düzenler.
- Ürünlerin ihracat ve ithalat işlemleri ile ilgili gümrük süreçlerini organize etmek ve oluşacak gümrük vergileri dahil tüm harç ve masrafları ödemek alıcının sorumlulukları arasındadır.
- Ürünleri ihracatçının işletmesinde veya tespit edilen noktada teslim aldıktan sonra, ürünlerle ilgili bütün riskler ve masraflar eksiksiz olarak ithalatçının sorumluluğuna geçer.
- Malların nakliyesi için taşıma acentesi ile anlaşmak, navlun bedelini ödemek ve tüm lojistik süreci yönetmek de alıcının sorumluluğundadır.
Risk ve Masrafların Transfer Noktası
EXW Teslim Şeklinde Risk ve Masrafların Transfer Noktası çok nettir ve malların satıcının kendi işletmesinde veya belirlenen başka bir noktada alıcının tasarrufuna bırakıldığı (henüz araca yüklenmemiş ve ihracat gümrüklemesi yapılmamış halde) andır.
Bu andan itibaren malla ilgili tüm riskler ve gerçekleşecek tüm masraflar alıcı tarafından üstlenilir.
Bu nedenle EXW, satıcı için en düşük, alıcı için ise en yüksek sorumluluk gerektiren teslim şeklidir.